الحال
الذي ينبغي
للحاكم أن
يجتنب فيه
القضاء
21- Hakim Hangi
Durumlarda Hüküm Vermekten Kaçınmalıdır?
أخبرنا علي
بن حجر قال
أنا هشيم عن
عبد الملك بن
عمير عن عبد
الرحمن بن أبي
بكرة عن أبيه قال
قال النبي صلى
الله عليه
وسلم لا يقضي
القاضي بين
اثنين وهو
غضبان
[-: 5923 :-] Abdurrahman
b. Ebi Bekre'nin, babasından bildirdiğine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem): "Kadı, öfkeli olduğu zaman iki kişi arasında hüküm vermesin"
buyurdu.
5943. hadiste tekrar
gelecektir. - Tuhfe: 11676.
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (7158), Müslim (1717), Ebu Davud (3589), İbn Mace (2316), Tirmizi
(1334), Ahmed, Müsned (20379) ve İbn Hibban (5063, 5064) rivayet etmişlerdir.
التسهيل
للحاكم
المأمون أن
يحكم وهو
غضبان
22- Güvenilir Olan
Hakimin Öfkeli iken de Hüküm Verebileceği
أخبرنا يونس
بن عبد الأعلى
والحارث بن
مسكين قراءة
عليه وأنا
أسمع عن بن
وهب قال
أخبرني يونس
بن يزيد
والليث بن سعد
عن بن شهاب أن
عروة بن
الزبير حدثه
أن عبد الله بن
الزبير حدثه
عن الزبير بن
العوام أنه
خاصم رجلا من
الأنصار قد
شهد بدرا مع
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في شراج
الحرة كانا
يسقيان به
كلاهما النخل
فقال
الأنصاري سرح
الماء يمر عليه
فأبى عليه
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أسق
يا زبير ثم
أرسل الماء
إلى جارك فغضب
الأنصاري
وقال يا رسول
الله أن كان
بن عمتك فتلون
وجه رسول الله
صلى الله عليه
وسلم ثم قال
يا زبير أسق
ثم احبس الماء
حتى يرجع إلى
الجدر
واستوفى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
للزبير حقه
وكان رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قبل
ذلك أشار على
الزبير برأي
أراد فيه
السعة له
وللأنصاري
فلما أخفض
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم
الأنصاري
استوعى
للزبير حقه في
صريح الحكم
قال الزبير لا
أحسب هذه الآية
أنزلت إلا في
ذلك فلا وربك
لا يؤمنون حتى
يحكموك فيما
شجر بينهم
وأحدهما يزيد
على صاحبه في
القصة قال أبو
عبد الرحمن
خالفه قتيبة
بن سعيد
[-: 5924 :-] Abdullah
b. ez-Zübeyr'in bildirdiğine göre Zübeyr b. Avvam, Ensar'dan olan ve Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'le birlikte Bedir savaşına katılan bir adamla bir
su kanalı konusunda ihtilafa düştü. Zira her ikisi de bu kanaldan
hurmalıklarını suluyoriardı. Ensar'dan olan kişi: "Suyu bırak da benim
bahçeye gelsin" deyince, Zübeyr suyu bırakmayı kabul etmedi. Olay
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e intikal etti. Allah Resulü (sallallahu
aleyhi ve sellem):
"Ey Zübeyr! Sen
bahçeni suladıktan sonra suyu komşunun bahçesine bırak" buyurunca,
Ensar'dan olan adam: "Ya Resulalıah! Halan oğlu olduğu için mi ondan yana
çektin" dedi. Adamın bu sözü üzerine Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in yüzünün rengi attı ve:
"Ey Zübeyr! Bahçeni
suladıktan sonra suyun önünü iyice kapat. Birikip duvardan taşıncaya kadar da
öyle bırak" buyurdu. Bu şekilde Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
Zübeyr'e hakkı olanı tamamıyla verdi. Oysa öncesinde hem Zübeyr'e, hem de
Ensar'dan olan adama faydası dokunacak bir şekilde hüküm vermişti. Ancak
Ensar'dan olan adam Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem)'i kızdırınca bu
sefer Zübeyr'e hakkını tamamıyla verdi.
Zübeyr der ki:
"Hayır, Rabbine andolsun ki aralarında çıkan anlaşmazlık hususunda seni
hakem kılıp sonra daverdiğin hükümden içlerinde hiçbir sıkıntı duymaksızın
(onu) tam manasıyla kabullenmedikçe iman etmiş olmazlar" (Nisa 65) ayeti
de sanırım bu olay hakkında nazil olmuştur.
Mücteba: 8/238; Tuhfe:
3630.
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (2361, 2362, 2708, 4585) ve Ahmed, Müsned (1419) rivayet etmişlerd'ır.
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا الليث
عن بن شهاب عن
عروة أن عبد
الله بن
الزبير حدثه
أن رجلا من
الأنصار خاصم
الزبير إلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في شراج
الحرة التي
يسقون بها
النخل فقال
للأنصاري سرح
الماء يمر فأبى
عليهم
فاختصموا عند
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم للزبير
اسق يا زبير
ثم أرسل إلى
جارك فغضب
الأنصاري
فقال يا رسول
الله أن كان
بن عمتك فتلون
وجه نبي الله
صلى الله عليه
وسلم ثم قال يا
زبير اسق ثم
احبس الماء
حتى يرجع إلى
الجدر فقال
الزبير والله
إني لأحسب هذه
الآية نزلت في
ذلك فلا وربك
لا يؤمنون حتى
يحكموك فيما
شجر بينهم باب
[-: 5925 :-] Abdullah
b. Zübeyr'in bildirdiğine göre Ensarlı bir adam hurmalığı sulayan bir su kanalı
konusunda Zübeyr'le, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in huzurunda
davalaştı. Ensar'dan olan kişi: "Suyu bırak da benim bahçeye gelsin"
demiş, Zübeyr ise suyu bırakmayı kabul etmemişti. Olay Resulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'e intikal etti. Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Ey Zübeyr! Sen
bahçeni suladıktan sonra suyu komşunun bahçesine bırak" buyurunca,
Ensar'dan olan adam: "Ya Resulallah! Halan oğlu olduğu için mi ondan yana
çektin" dedi. Adamın bu sözü üzerine Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in yüzünün rengi attı ve: "Ey Zübeyr! Bahçeni suladıktan sonra
suyun önünü iyice kapat. Birikip duvardan taşıncaya kadar da öyle bırak"
buyurdu.
Zübeyr der ki:
"Hayır, Rabbine andolsun ki aralarında çıkan anlaşmazlık hususunda seni
hakem kılıp sonra da verdiğin hükümden içlerinde hiçbir sıkıntı duymaksızın
(onu) tam manasıyla kabullenmedikçe iman etmiş olmazlar" (Nisa 65) ayeti
de sanırım bu olay hakkında nazil olmuştur.
Mücteba: 8/245; Tuhfe:
5275.
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (2359, 2360), Müslim (2357), Ebu Davud (3637), İbn Mace (15, 2480),
Tirmizi (1363, 3027), Ahmed, Müsned (16116) ve İbn Hibban (24) rivayet
etmişlerdir. 5936 ile 11 045. hadislerde tekrar gelecektir.
حكم
الحاكم في داره
23- Hakimin Davalara
Kendi Evinde Bakması
أخبرنا أبو
داود قال
حدثنا عثمان
بن عمر قال أنبأنا
يونس عن
الزهري عن عبد
الله بن كعب
عن أبيه أنه
تقاضى بن أبي
حدرد دينا كان
له عليه في
المسجد
فارتفعت
أصواتهما حتى
سمعهما رسول الله
صلى الله عليه
وسلم وهو في
بيته فخرج
إليهما فكشف
ستر حجرته
فنادى يا كعب
قال لبيك يا
رسول الله قال
ضع من دينك
هذا وأومأ إلى
الشطر قال قد
فعلت قال قم
فاقضه قال أبو
عبد الرحمن
أرسله معمر
[-: 5926 :-] Abdullah
b. Ka'b bildiriyor: Babam kendisinden alacağı konusunda ibn Ebi Hedred ile
Mescid'de tartıştı. Sesleri yükselince de evinde olan Allah Resulü (sallallahu
aleyhi ve sellem) onları duydu. adasının perdesini aralayıp;
"Ey Ka 'b!"
diye seslendi. Babam: ''Buyur ya Resulallah !'' karşılığını verince, Allah
Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem): "Alacağından şu kadannı adama
bağışla" buyurdu ve eliyle alacağının yarısını işaret etti. Babam:
''Bağışladım" deyince, Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem), ibn Ebi
Hadred'e: "Kalk ve kalan borcunu öde!" buyurdu.
Mücteba: 8/239; Tuhfe:
11130.
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (457, 471, 2418, 2424, 2706, 2710), Müslim 1558 (20, 21), Ebu Davud
(3595), İbn Mace (2429), Ahmed, Müsned (15766) ve İbn Hibban (5048) rivayet
etmişlerdir.
5933. hadiste tekrar
gelecektir.
أخبرنا محمد
بن رافع قال
ثنا عبد
الرزاق قال
ثنا معمر عن
الزهري أن كعب
بن مالك مرسل
[-: 5927 :-] Ma'mer de
bu rivayeti Zühri vasıtasıyla Ka'b b. Malik'ten mursel olarak nakletmiştir.
Tuhfe: 11130.
Bir önceki hadiste
mevsul olarak geçti.
24- Hakimin Hasımlara
Selam Vermesi
[-: 5928 :-] Ebu Musa el-Eş'ari der
ki: Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Birbirinize sevgi
ile bakmadıkça hakkıyla iman etmiş olmazsınız. Bu sevgiyi de nasıl
oluşturacağınızı söyleyeyim mi?" buyurdu. Ashab: "Söyle ya
Resulallah!" dediklerinde, Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Aranızda selamlaşmayı yayın. Canım elinde olana yemin olsun ki
birbirinize şefkatle bakmadıkça Cennete giremezsiniz!" buyurdu. Ashab:
"Ya Resulallah!
Zaten bizler birbirimize karşı şefkatliyiz" dediklerinde, Allah Resulü
(sallallahu aleyhi ve sellem): "Kastettiğim şefkat kişinin yakınlarına
olan şefkati değil insanların geneline olan şefkatidir" karşılığını verdi.
Tuhfe: 8985.
Diğer tahric: Hadisi
Hakim (4/167-168) rivayet etmiştir.
[-: 5929 :-] ibn Ömer'in bildirdiğine
göre Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Aranızda
selamlaşmayı yayın, birbirinizi yemeklere davet edin. Yüce Allah'ın emrettiği
gibi birbirinizle kardeş olun" buyurdu.
Tuhfe: 7670.
Diğer tahric: Hadisi
İbn Mace (3252) ve Ahmed, Müsned (6450) rivayet etmişlerdir.
25- Hakimin Tarafları
Barıştırmak için Yanlarına Gitmesi
[-: 5930 :-] Sehl b.
Sa'd der ki: Ensar'dan iki kabile arasında laf kavgası çıktı ve iş birbirlerine
taş atmaya kadar vardı. bunun üzerine Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
iki kabileyi barıştırmak için gitti. O esnada namaz vakti de gelince Bilal
ezanı okudu ve Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in gelmesini bekledi.
Ancak Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem) gecikince Bilal kameti
getirdi. Ebu Bekr de öne geçip cemaate namazı klldırdı.
Mücteba: 8/243; Tuhfe:
4693.
Tam metniyle 529.
hadiste geçti.